.gif)
'ए एप्पल ए डे, किप डक्टर अवे' अर्थात् दिनमा एउटा स्याउ खानुहोस् र डाक्टरलाई टाढा राख्नुहोस् । स्याउको बारेमा यो भनाइ धेरै लोकप्रिय छ । स्याउलाई संसारभर मन पराइन्छ । धेरै रंग र स्वादमा उपलब्ध स्याउले हामीलाई स्वस्थ रहन मद्दत गर्छ भनिन्छ ।
एक रिपोर्टका अनुसार विश्वमा हरेक वर्ष १० करोड टन स्याउ उत्पादन हुन्छ । 'दिनमा एउटा स्याउ खानुहोस् र डाक्टरलाई टाढा राख्नुहोस्' भन्ने भनाइ १८६६ मा वेल्सको लेखनबाट आएको हो, जसमा भनिएको छ, सुत्नु अघि एउटा स्याउ खाँदा तपाईंले डाक्टरलाई उसको जीविकोपार्जनबाट वञ्चित गर्न सक्नुहुन्छ ।
तर के यो लोकप्रिय भनाइमा कुनै सत्यता छ ? के स्याउ स्वास्थ्यको लागि अन्य फलफूलहरू भन्दा राम्रो छ ? यस भनाईलाई विश्वास गर्नुअघि स्याउमा कुन पोषक तत्वहरू पाइन्छन् भन्ने जान्न आवश्यक छ । स्याउ फ्लाभानोल सहित फाइटोकेमिकलको राम्रो स्रोत हो। यसका धेरै फाइदाहरू छन् । यसले मुटुलाई स्वस्थ राख्न र तौल घटाउन मद्दत गर्छ । स्पष्ट रूपमा, यो तत्वले मुटु रोगको जोखिम कम गर्छ ।
त्यस्तै स्याउमा एन्थोसायनिन सहित धेरै प्रकारका पोलिफेनोलहरू हुन्छन् । यसले स्याउको बोक्रालाई रातो रंग दिन्छ र यसले मुटुलाई स्वस्थ राख्न पनि मद्दत गर्छ । स्याउमा पाइने अर्को पोलिफेनोल फ्लोरिडजिन हो । रगतमा ग्लुकोज नियन्त्रण गर्न यो उपयोगी पाइएको छ । त्यस्तै स्याउमा धेरै फाइबर हुन्छ, जसमध्ये सबैभन्दा बढी पेक्टिन हुन्छ, जसले रगतमा कम घनत्वको लिपोप्रोटिन (एलडिएल- जसलाई खराब कोलेस्ट्रोल पनि भनिन्छ) को मात्रा घटाउँछ । पेक्टिनले हामीले हाम्रो खानाबाट उपभोग गर्ने चिनी र बोसो घटाउँछ । यसरी, यसले हाम्रो रगतमा ग्लुकोजको स्तर स्थिर राख्छ । स्याउमा पाइने यी पोषक तत्वहरूले शरीरलाई स्वस्थ राख्न प्रभावकारी देखिन्छन् ।
पाँच अध्ययनहरूको २०१७ को समीक्षाले नियमित स्याउको सेवनले टाइप २ मधुमेह हुने जोखिम १८ प्रतिशतले कम गर्न सक्छ भन्ने निष्कर्ष निकालेको छ । १८ अध्ययनहरूको अर्को २०२२ को समीक्षाले धेरै स्याउ खाने वा स्याउको जुस पिउने गर्दा कोलेस्ट्रोल कम हुने निष्कर्ष निकालिएको थियो । अध्ययनले यो बानी एक हप्ताभन्दा बढी समयसम्म कायम राखेमा मात्र काम गर्ने रिपोर्टमा उल्लेख छ ।
अर्कोतर्फ स्याउमा धेरै भिटामिन सी हुँदैन । यसमा धेरै आइरन र क्याल्सियम पनि हुँदैन । तर यसमा धेरै अन्य तत्वहरू हुन्छन् जुन राम्रो स्वास्थ्य कायम राख्न प्रभावकारी हुन्छन् ।
केही अनुसन्धानकर्ताहरूले स्याउमा अन्य फलफूलहरू भन्दा बढी एन्टिअक्सिडेन्ट गुणहरू हुन्छन् । स्याउ एन्टिअक्सिडेन्टको दोस्रो उच्चतम स्रोत हो । स्याउ फेनोलिक यौगिकहरूको पनि राम्रो स्रोत हो, फाइटोकेमिकलको अर्को रूप । एउटा अध्ययनले अमेरिकीहरूले स्याउबाट उनीहरूको २० प्रतिशत फेनोलिक आवश्यकता पूरा गर्ने गरेको निष्कर्ष निकालिएको छ । अध्ययनहरूले स्याउमा पाइने फेनोलिक यौगिकहरूले मुटु रोग, क्यान्सर, दम, मधुमेह र मोटोपनको जोखिम कम गर्न सक्छ ।
वैज्ञानिकहरूले अन्य फलफूलहरू भन्दा स्याउ सिफारिस गर्दैनन् किनभने तिनीहरूमा शक्तिशाली पोलिफेनोल र एन्टिअक्सिडेन्टहरू हुन्छन् । यो सजिलै उपलब्ध हुने भएकाले होइन । यो धेरैजसो मानिसहरूको पहुँचमा हुने भएकाले पनि हो ।
यो स्पष्ट छ, स्याउमा हाम्रो स्वास्थ्य सुधार गर्ने क्षमता छ । तर दिनमा एउटा स्याउ खाँदा डाक्टरलाई टाढा राख्न सकिन्छ भन्नुलाई ठूलो दाबी मानिएको छ ।
विज्ञहरुले दिनमा एउटा स्याउ खानु र डाक्टरकहाँ जाने सम्भावना बीच धेरै सम्बन्ध नरहेको दाबि गर्छन् । स्याउ खाने मानिसहरू सामान्यतया स्वस्थ हुन्छन् तर डाक्टरको जान नपर्ने भन्ने हुदैन ।
अन्य अध्ययनहरूले दिनमा एउटा स्याउ खानु स्वास्थ्यको लागि राम्रो भएको पत्ता लगाएका छन् । तर यो तब मात्र हुन्छ जब मानिसहरूले दिनमा एक भन्दा बढी स्याउ खान्छन् । एउटा अध्ययनले दिनमा तीन स्याउ खाँदा मानिसहरूको तौल घटेको पत्ता लगाएको छ ।
२०२० मा प्रकाशित एक अध्ययनमा, अनुसन्धानकर्ताहरूले ४० सहभागीहरू (जसमध्ये सबैमा कोलेस्ट्रोलको मात्रा थोरै उच्च थियो) लाई दुई समूहमा विभाजन गरेका थिए । एउटा समूहलाई दिनमा दुईवटा स्याउ खान भनियो, जबकि अर्को समूहलाई उही संख्यामा क्यालोरी भएको स्याउ पेय दिइयो । प्रयोग आठ हप्तासम्म चल्यो र सहभागीहरूले स्याउ वा पेय बाहेक आफ्नो आहारमा अन्य कुनै परिवर्तन गरेनन् । अनुसन्धानकर्ताहरूले अध्ययनको अन्त्यमा स्याउ खाने सहभागीहरूको कोलेस्ट्रोलको स्तर उल्लेखनीय रूपमा घटेको पाए । यद्यपि, यस अध्ययनको एउटा कमजोरी यो थियो, यसमा केवल ४० सहभागीहरू थिए । जुन कुनै पनि प्रमुख निष्कर्षमा पुग्न आवश्यक नमूना संख्या भन्दा धेरै कम हो ।
अर्को अध्ययनले दिनमा तीनवटा स्याउ खाँदा मानिसहरूको तौल घटेको र रगतमा ग्लुकोजको स्तरमा सुधार आएको भनेको छ । यो अध्ययन ४० भन्दा बढी तौल भएका महिलाहरूमा गरिएको थियो ।
जहाँसम्म स्याउ खाने उत्तम तरिकाको कुरा छ, अनुसन्धानकर्ताहरूले स्याउको बोक्रासहित खान सुझाव दिन्छन्, किनभने स्याउको बोक्रामा धेरै पोषक तत्व र एन्टिअक्सिडेन्टहरू हुन्छन् ।
२०२१ मा प्रकाशित एउटा अनुसन्धान पत्रमा 'पोम प्रशियन' नामक प्राचीन स्याउको अध्ययन गरिएको थियो, जुन इटालीको उत्तरी भागमा फेला परेको थियो । उनीहरूले यस जातको स्याउमा आधुनिक स्याउ भन्दा बढी पोलिफेनोलहरू थिए ।
यद्यपि, जब स्याउका नयाँ प्रजातिहरू विकास गरिन्छ, सामान्यतया अन्य गुणहरूलाई ध्यानमा राखिन्छ, जस्तै आकार, स्वाद र रूखहरूको शक्ति । आखिर, दिनमा एउटा स्याउ खाँदा डाक्टरलाई भेट्ने आवश्यकता कम नहुन सक्छ, तर यसले तपाईंको समग्र स्वास्थ्य वा औषधिहरूमा दीर्घकालीन निर्भरतालाई निश्चित रूपमा असर गर्न सक्ने यी अध्ययन र अनुसन्धानको निष्कर्षबाट भन्न सकिन्छ ।
.jpeg)
.gif)
